In de vertrouwde omgeving van het Stedelijk Museum hield Marcel Nonhebel een boeiende lezing in het kader van de herdenking van het Rampjaar 1672. Marcel heeft een lange staat van dienst als docent geschiedenis en is o.a. gespecialiseerd in de 17de -eeuwse geschiedenis van de Republiek.
De ontwikkelingen in het Rampjaar, met o.a. de gruwelijke moorden op de gebroeders de Witt, zijn niet te verklaren zonder de voorgeschiedenis te kennen. Daar lag de nadruk van zijn presentatie op.
Hij gaf aan dat de in 1579 gesloten Unie van Utrecht de basis vormde voor de onderlinge verhoudingen van de gewesten, zowel op binnenlands terrein (onafhankelijkheid) als op buitenlands terrein (gezamenlijk optreden). Dit kwam o.a. tot uiting in de strijd tegen Spanje en in de strijd voor geloofsvrijheid. Nonhebel gaf een overzicht over de gespannen verhoudingen begin 17de eeuw tussen bijvoorbeeld Oldenbarnevelt als Raadspensionaris en de Oranjes die leidden tot de onthoofding van Oldenbarnevelt. De slechte relatie tussen de orangisten en de regenten zette zich in de jaren daarna voort, zo liet hij zien.
Na het 80-jaar durende conflict met Spanje dat met de vrede van Munster in 1648 bezegeld werd kwam de strijd om de macht in de Lage Landen tot een uitbarsting wat leidde tot het Eerste Stadhouderloze Tijdperk. Daarnaast groeiden Engeland en Frankrijk steeds nader naar elkaar toe in hun afkeer van de economisch zo succesvolle Republiek.
Na een tweetal Engels-Nederlandse oorlogen ontstond in maart 1672 de derde Engels-Nederlandse oorlog. Kort daarop verklaarden de bisschoppen van Munster en Keulen de Republiek de oorlog. De grootste bedreiging kwam echter van de Fransen die in juni 1672 met 120.000 soldaten de Republiek binnenvielen.
Johan de Witt werd verweten het leger te hebben verwaarloosd. De roep om Prins Willem als militaire leider en Stadhouder werd in de loop van 1672 luider.
In het Rampjaar werd het Stadhouderschap onder Prins Willem III hersteld en werden Johan de Witt en zijn broer op een vreselijke wijze vermoord.
Marcel besloot de lezing met de zinsnede dat met de dood van de gebroeders de Witt ‘De Ware Vrijheid’ te grave gedragen zou zijn. Een verwijzing naar een boek van de historicus Luc Panhuysen waarin deze stelt dat de republiek in de 17de eeuw vrij had moeten blijven van de grillen van de prinsen van Oranje.
U bevindt zich hier: